W przypadku nowego budynku lub budynku już istniejącego, w którym instalację uruchomiono po 1 lipca 2021 r., termin na złożenie deklaracji wynosi 14 dni.

Składanie deklaracji rozpocznie się od dnia 1 lipca 2021 r. Od tego też dnia właściciel/zarządca budynku, w którym źródło ciepła było uruchomione przed dniem rozpoczęcia składania deklaracji, ma 12 miesięcy na złożenie deklaracji.

Zgodnie z ustawą o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz. U. z 2021 r. poz. 554) deklaracja zawiera takie informacje jak:

1. imię i nazwisko albo nazwę właściciela lub zarządcy budynku lub lokalu oraz adres miejsca zamieszkania lub siedziby;
2. adres nieruchomości, w obrębie której eksploatowane jest źródło ciepła lub źródło spalania paliw;
3. informacje o liczbie i rodzaju eksploatowanych w obrębie nieruchomości źródeł ciepła lub źródeł spalania paliw oraz o ich przeznaczeniu i wykorzystywanych w nich paliwach;
4. numer telefonu właściciela lub zarządcy (opcjonalnie);
5. adres e-mail (opcjonalnie).

Tak, złożenie deklaracji jest obowiązkowe. Każdy właściciel lub  zarządca budynku musi złożyć deklarację z informacją o zainstalowanym źródle ciepła i spalania paliw.

W przypadku mieszkania w bloku to zarządca zgłosi wspólne źródło ciepła. Natomiast jeżeli w lokalu jest indywidualne źródło ciepła np. kominek to taką deklarację trzeba złożyć samodzielnie.

Wszystkie regulacje dotyczące Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków zostały sformułowane i zdefiniowane w rozdziale 5a ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków.

Deklaracje będziemy składać za pośrednictwem systemu teleinformatycznego CEEB. Składanie deklaracji będzie wdrażane zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa, korzystając w szczególności z Profilu Zaufanego (bezpośrednie połączenie do systemu Węzła Krajowego). Profil zaufany w ramach Węzła krajowego jako sposób uwierzytelniania jest obecnie systemem w pełni działającym i wykorzystywanym przez instytucje oraz obywateli. Niezależnie od Profilu Zaufanego Węzeł Krajowy umożliwia korzystanie z dowodu osobistego z warstwą elektroniczną.

Deklaracje będzie można składać:

1. w formie elektronicznej, czyli przez internet – jest to najszybszy i najwygodniejszy sposób. Oprócz tego, że umożliwia to oszczędność czasu i pieniędzy, niewątpliwą zaletą jest to, że deklarację można złożyć nie wychodząc z domu. Zachęcamy wszystkich do korzystania z elektronicznego sposobu składania deklaracji.
2. w formie papierowej – wypełniony dokument można będzie wysłać listem albo złożyć osobiście we właściwym Urzędzie Gminy/Miasta (zgodnie z lokalizacją budynku).

Deklaracje, które są złożone w formie papierowej urzędnik ma obowiązek wprowadzić do systemu. Urzędnik na wprowadzenie danych z deklaracji dostarczonej do urzędu w formie papierowej, dla budynków już istniejących ma 6 miesięcy. W przypadku nowo powstałych budynków, gdzie źródło ciepła zostało uruchomione po 1 lipca urzędnik ma na wprowadzenie danych z deklaracji papierowej do systemu 30 dni.

Każdy może pobrać i wydrukować deklarację ze strony: www.zone.gunb.gov.pl/dokumenty-do-pobrania/

Tak, każdy właściciel/zarządca musi złożyć deklarację do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, nawet jeżeli wcześniej podlegał inwentaryzacji.

Planujemy przeprowadzenie szkoleń, podczas których przekażemy niezbędną wiedzę co do funkcjonowania CEEB. Pokażemy jak prawidłowo wypełnić deklarację o użytkowanym źródle ciepła i jak ją następnie przesłać do systemu.

W ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz.U. z 2021 r. poz. 554) nie przewidziano kwestii finansowania dodatkowego zatrudnienia pracowników na szczeblu gmin. Obowiązek inwentaryzacji budynków przez gminy wynika bezpośrednio z Programów Ochrony Powietrza. Zadaniem Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, w ramach tworzonej Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, jest dostarczenie narzędzia w postaci systemu teleinformatycznego, które te dane usystematyzuje oraz zgromadzi w jednym miejscu, aby w przyszłości w znaczący sposób ułatwić pracę jednostkom samorządowym. Aby osiągnąć cele projektu, obsłużyć zapotrzebowanie na inwentaryzację budynków oraz maksymalnie przyspieszyć i usprawnić jej realizację, GUNB zakłada dostarczenie do blisko 2500 gmin w Polsce oraz do Inspekcji Ochrony Środowiska– urządzeń mobilnych (tabletów) z dostępem do internetu oraz funkcją druku.

Deklaracje, które wpłynęły do urzędu gminy lub miasta w formie pisemnej – należy archiwizować zgodnie z dotychczasowymi zasadami określonymi w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych.

Do systemu będzie mógł wprowadzać dane tylko urzędnik uwierzytelniony przez administratora lokalnego, który otrzyma dostęp do systemu teleinformatycznego obsługującego CEEB.

Administrator lokalny, po wyznaczeniu przez wójta/burmistrza/prezydenta miasta, nadaje uprawnienia użytkownikom, którzy będą wprowadzali dane z deklaracji papierowych do systemu. Również administrator lokalny może wprowadzać dane z deklaracji do systemu.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta wprowadza do ewidencji dane i informacje zawarte w deklaracji z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego obsługującego ewidencję w terminie 30 dni od dnia otrzymania deklaracji w postaci pisemnej – w przypadku źródeł ciepła lub spalania paliw uruchomionych po 1 lipca 2021 r. (art. 27g ust. 5  ustawy).

W przypadku źródeł ciepła lub spalania paliw eksploatowanych przed 1 lipca 2021 r., termin ten wynosi 6 miesięcy od dnia otrzymania deklaracji w postaci pisemnej.

Wójt, burmistrz lub prezydent miasta wprowadza do centralnej ewidencji emisyjności budynków dane i informacje zawarte w deklaracji z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego obsługującego tę ewidencję na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 28 października 2020 r. o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r. poz. 2127).

W pierwszej kolejności uprawnienia zostaną nadane Administratorowi lokalnemu w gminie. Administrator lokalny nada uprawnienia urzędnikom, którzy będą wprowadzali dane z deklaracji papierowej do systemu.

Administratorem lokalnym może być każdy urzędnik wyznaczony przez wójta/burmistrza/prezydenta miasta.

W przypadku kiedy wójt/burmistrz/prezydent przebywają na urlopie wniosek o rejestrację może podpisać osoba go zastępująca. Sekretarz gminy lub inna osoba może podpisać wniosek pod warunkiem, że posiada pisemne upoważnienie/pełnomocnictwo do składania oświadczeń woli w imieniu wójta/burmistrza/prezydenta miasta. W takim przypadku do załączonego wniosku rejestracyjnego należy dołączyć skan upoważnienia/pełnomocnictwa.

Deklaracje może wprowadzać tylu urzędników ilu zostaną nadane uprawnienia przez Administratora lokalnego.

W przypadku potwierdzenia prawidłowości wykorzystanego wzoru formularza deklaracji – należy postępować zgodnie z ogólnymi zasadami jakie zaczną obowiązywać od dnia 1 lipca 2021 r.:

1. Po otrzymaniu deklaracji w formie papierowej pracownik urzędu będzie wprowadzał dane i informacje w niej zawarte do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego obsługującego tą ewidencję.
2. Pracownik urzędu ma dwa terminy wprowadzenia danych z deklaracji do systemu. Pierwszy dotyczy budynków, w których źródło ciepła uruchomiono przed dniem 1 lipca 2021 r. – po złożeniu takiej deklaracji urzędnik ma 6 miesięcy na to, żeby wprowadzić ją do systemu. Źródło ciepła, które zostało uruchomione po dniu 1 lipca 2021 r. pojawi się w systemie wcześniej – urzędnik ma na to 30 dni.

   Wskazane powyżej terminy, tj. 30 dni i 6 miesięcy – dla deklaracji złożonych przed dniem 1 lipca 2021 r. – rozpoczynają swój bieg począwszy od dnia 1 lipca 2021 r., a nie od dnia ich złożenia w gminie.

Zgodnie z zaprojektowanymi regulacjami przewiduje się mechanizmy kontroli i weryfikacji wskazywanych w deklaracji danych, w tym podawanego sposobu ogrzewania. Będzie to miało miejsce w trakcie czynności dokonywanych przez tzw. osoby uprawnione do wprowadzania danych i informacji do ewidencji, które dokonają inwentaryzacji budynku, a więc będą to:

1. przeprowadzający kontrolę, o której mowa w art. 379 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (określane dalej jako: POŚ) w zakresie:
   a) źródła spalania paliw o nominalnej mocy cieplnej mniejszej niż 1 MW, niewymagającego pozwolenia, o którym mowa w art. 181 ust. 1 pkt 1 i 2 POŚ albo zgłoszenia, o którym mowa w art. 152 ust. 1 POŚ;
   b) spełnienia wymagań określonych w uchwale, o której mowa w art. 96 ust. 1 POŚ;
   c) uiszczenia należnej opłaty za korzystanie ze środowiska, o której mowa w art. 284 ust. 1 POŚ.
2. przeprowadzający kontrolę, o której mowa w art. 9u ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zakresie:
   a) gospodarowania odpadami komunalnymi;
   b) odprowadzania nieczystości ciekłych.
3. przeprowadzający kontrolę, o której mowa w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska w zakresie emisji gazów i pyłów wprowadzanych do powietrza przez przedsiębiorcę w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców;
4. przeprowadzający kontrolę przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych), o której mowa w art. 62 ust. 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane;
5. usuwający zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych, stosownie do przepisów wydanych na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej.

Nie przewiduje się sankcji za błędne wprowadzenie danych, nie taka była bowiem intencja ustawodawcy. System został oparty na założeniu weryfikacji wprowadzanych danych przez osoby dokonujące inwentaryzacji budynku podczas niezależnych od siebie czynności. W deklaracji obywatel wskaże podstawowy zakres danych dotyczący jego budynku. Prawidłowość wprowadzonych danych zostanie następnie zweryfikowana, np. przez kominiarza przeprowadzającego przegląd komina, który potwierdzi to co zostało wskazane w deklaracji, uzupełni o dodatkowe dane lub dokona modyfikacji już tych istniejących.

M.in. coroczne, obowiązkowe kontrole kominiarskie umożliwią porównanie zgodności Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków ze stanem faktycznym.

W ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz. U. z 2021 r. poz. 554) w rozdziale 5b „Przepis karny” w art. 27h ustawy został określony tryb sposób karania oraz tryb prowadzonego postępowania:

Art. 27h. 1. Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie składa w terminie deklaracji, o której mowa w art. 27g ust. 1, podlega karze grzywny.

2. Nie podlega karze za wykroczenie, o którym mowa w ust. 1, sprawca, który złożył deklarację po terminie, jeżeli złożenie deklaracji nastąpiło przed dniem, w którym wójt, burmistrz lub prezydent miasta powziął wiadomość o popełnieniu wykroczenia.
3. Orzekanie w sprawach o czyn określony w ust. 1 następuje na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2020 r. poz. 729 i 956).

Penalizując wymienione zachowanie, uznano, że będzie ono stanowić wykroczenie zagrożone karą grzywny. Wprowadzane rozwiązanie ma pełnić funkcję prewencyjną i dyscyplinującą obowiązanych do składania deklaracji, aczkolwiek nie ma na celu bezwarunkowego karania osób, które takiej deklaracji nie złożyły. Zatem, czynem podlegającym sankcji w postaci grzywny nakładanej w drodze mandatu karnego lub orzeczenia sądu jest – nie złożenie deklaracji w odpowiednim terminie. Z ust. 3 wynika wprost, że orzekanie z tego tytułu następuje w trybie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenie. Należy podkreślić, że sankcją przewidzianą w ustawie jest kara grzywny, która nakładana jest w ramach postępowania mandatowego lub w formie orzeczenia sądu na skutek złożonego wniosku o ukaranie. Grzywny nie są nakładane w drodze decyzji administracyjnych – to nie jest administracyjna kara pieniężna. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia nie przewiduje takiej możliwości. W tym wypadku nie mają zastosowania przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Ustawodawca nie przewidział kar dla JST za brak wprowadzenia danych z deklaracji papierowych do systemu. Takim działaniem jednak zaprzepaścimy możliwość walki z problemem smogu w Polsce.

Nie, Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia nie przewiduje takiej możliwości. W tym wypadku nie mają zastosowania przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Kary pieniężne nakładane w formie grzywny stanowić będą dochody własne gminy. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz. U. z 2021 r. poz. 554) nie przesądza, na jakie zadania środki te powinny zostać przeznaczane, ale wydaje się, że zasadnym jest, aby środki z tego tytułu były skierowane na zadania w obszarach związanych z ochroną powietrza.

Nie wszczynamy postępowania administracyjnego. W przypadku stwierdzenia wykroczenia określonego w art. 27h ust. 1 ustawy, właściwy organ (wójt, burmistrz, prezydent miasta) zobowiązany jest do dokonania czynności zgodnie z procedurą określoną w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenie.  Orzekanie następuje w postępowaniu: zwyczajnym, przyspieszonym albo nakazowym. Orzekanie w postępowaniu zwyczajnym następuje wówczas, gdy brak jest podstaw do rozpoznania sprawy w postępowaniu przyspieszonym albo nakazowym. W wypadkach wskazanych w ustawie i na zasadach w niej określonych uprawniony organ może nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego. Stosownie do art. 95 § 1 Kpsw, postępowanie mandatowe prowadzi Policja, a inne organy, gdy przepis szczególny tak stanowi. Tym przepisem szczególnym pozostaje art. 12 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1795), który w pkt 4 i 5 określa uprawniania strażnika przyznając mu prawo do:

– nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia;

– dokonywania czynności wyjaśniających, kierowania wniosków o ukaranie do sądu, oskarżania przed sądem i wnoszenia środków odwoławczych – w trybie i zakresie określonych w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia.

W przypadku gmin posiadających straże gminne/miejskie uprawnionym do nałożenia mandatu będzie zatem strażnik gminny/miejski. W przypadku gmin, które nie posiadają straży gminnych/miejskich, pozostaje złożenie wniosku o ukaranie do sądu i występowanie w charakterze oskarżyciela publicznego lub też zwrócenie się do Policji w celu nałożenia mandatu.

Należy pamiętać, że przepisy ustawy przewidują jednocześnie instytucję czynnego żalu. W art. 27h ust. 2 ustawy wprowadzono bowiem sankcje karne nakładane w przypadku niezłożenia w ustawowym terminie ww. deklaracji. Penalizując wymienione zachowanie, uznano, że będzie ono stanowić wykroczenie zagrożone karą grzywny. Wprowadzane rozwiązanie ma pełnić funkcję prewencyjną i dyscyplinującą obowiązanych do składania deklaracji, aczkolwiek nie ma na celu bezwarunkowego karania osób, które takiej deklaracji nie złożyły. Z uwagi na fakt, że właściciel lub zarządca budynku lub lokalu może nie dotrzymać terminu złożenia deklaracji, art. 27h ust. 2 ustawy rozstrzyga, że niedotrzymanie tego terminu nie stanowi podstawy do automatycznego zastosowania sankcji karnych, które zostało tym samym uzależnione od powzięcia przez organ wiadomości o popełnieniu przedmiotowego wykroczenia. Z tego też względu wprowadzono możliwość zastosowania tzw. czynnego żalu w sytuacji, w której złożenie deklaracji miało w ogóle miejsce i nastąpiło przed dniem, w którym wójt, burmistrz lub prezydent miasta powziął wiadomość o popełnieniu wykroczenia.

Wprowadzony obowiązek złożenia deklaracji o użytkowanych źródłach ciepła i spalania paliw stanowi niezwykle istotne rozwiązanie dla organów samorządowych. Przez złożone deklaracje zostaną zinwentaryzowane wszystkie źródła ciepła i spalania paliw, co w znaczący sposób ułatwi funkcjonowanie jednostek samorządu terytorialnego.

Przepisy wprowadzające obowiązek złożenia deklaracji zostały wzmocnione przepisami sankcyjnymi, uwzględniającymi jednocześnie instytucję czynnego żalu. W art. 27h ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków wprowadza się sankcje karne, które mogą być nakładane w przypadku niezłożenia w ustawowym terminie ww. deklaracji. Za brak złożenia deklaracji będzie grozić grzywna, która jest wymierzana na zasadach ogólnych Kodeksu wykroczeń. Jeżeli jednak zreflektujemy się, że nie złożyliśmy deklaracji zanim gmina „poweźmie o tym informację”, możemy uniknąć kary, przesyłając wymaganą deklarację do urzędu w ramach czynnego żalu.

Nie jest wymagane żadne dodatkowe oprogramowanie. System będzie działał w formie aplikacji online

W takim wypadku deklaracji nie trzeba składać samodzielnie, zarządca zgłosi wspólne źródło ciepła/spalania paliw dla całego budynku. Natomiast jeżeli w lokalu jest indywidualne źródło ciepła/spalania paliw, np. kominek – to taką deklarację trzeba złożyć samodzielnie.

Najemca nie ma obowiązku zgłaszania źródeł ciepła/spalania paliw, obowiązek ten nałożony jest na właściciela/zarządcę budynku.

Deklaracja przewiduje zgłoszenie wielu źródeł ciepła/spalania paliw w obrębie jednego budynku.

Klasa kotła/pieca znajduje się na tabliczce znamionowej umieszczonej z boku kotła/pieca albo w jego instrukcji obsługi.

W deklaracji właściciel domu powinien zgłosić wszystkie źródła ogrzewania. Wskazuje on bowiem informacje o liczbie i rodzaju eksploatowanych w obrębie nieruchomości źródeł ciepła lub źródeł spalania paliw , o których mowa odpowiednio w art. 27a ust. 2 pkt 1 lit. a i c ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków oraz o ich przeznaczeniu i wykorzystywanych w nich paliwach.

W przypadku budynków wielorodzinnych zarządzanych przez Zarządców Budynków, informacje o tym kto pełni tę funkcję można pozyskać np. od wspólnoty mieszkaniowej, zarządu spółdzielni mieszkaniowej, itp.

Brak zobowiązanego do złożenia deklaracji.

Kampania promocyjno-informacyjna będzie prowadzona we wszystkich dostępnych mediach jak: prasa, telewizja, Internet. Obecnie są dostępne i gotowe do pobrania materiały promocyjne ze strony: www.zone.gunb.gov.pl/dokumenty-do-pobrania

W przypadku budynków/lokali, w których występuje współwłasność nieruchomości dochodzi do tzw. odpowiedzialności solidarnej. W przypadku złożenia deklaracji tylko przez jednego ze współwłaścicieli należy uznać spełnienie tego obowiązku odnoszącego się przecież do budynku. Brak jest również podstaw do karania tego współwłaściciela, który deklaracji nie złożył dla tego budynku.

Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków będzie tworzyła rejestr wszystkich źródeł spalania paliw, które w swojej mocy cieplnej nie przekraczają 1 MW – w związku z tym właściciela, który posiada w swojej altanie na terenie ROD piec grzewczy, w tym również tzw. kozę, będzie obowiązywało zgłoszenie źródła spalania do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, niezależnie od formy prawnej użytkowania budynku.

W przypadku budynków, pełniących funkcję bytową (mieszkaniową), właściciel budynku powinien wypełnić co do zasady deklarację A. Fakt dodatkowego prowadzenia działalności gospodarczej, nie zmienia charakteru tego budynku – stanowi miejsce realizacji podstawowych potrzeb życiowych w postaci jego zamieszkiwania. Istotnym pozostaje przy tym fakt posiadania wspólnych źródeł ogrzewania dla całego budynku, ogrzewających część mieszkalną, jak i np. lokale usługowe. Sytuacja ta może zmienić się, gdy w budynku są indywidualne źródła ogrzewania i np. lokal usługowy będzie posiadał dodatkowe, indywidualne źródło ogrzewania służące na potrzeby wyłącznie tego lokalu. Wówczas, zgodnie z rubryką C01 z Deklaracji A, należy wypełnić dodatkowo deklarację B dla tego konkretnego lokalu, wskazując to dodatkowe źródło, które nie zostało uwzględnione w Deklaracji A.

Rubryka C 01:

Czy w budynku znajduje się lokal lub lokale niemieszkalne ogrzewane źródłem ciepła nieuwzględnionym w niniejszej deklaracji?

(01) ☐ Tak → należy dołączyć Formularz B                          

(02) ☐   Nie